Jabłoń | Rafał Bil

ABC O JABŁONIU

Co warto zobaczyć w Jabłoniu?

Gmina Jabłoń leży w północno-wschodniej części województwa lubelskiego, w powiecie parczewskim. Z Warszawy dotrzecie tu w około dwie godziny samochodem, a tym samym środkiem transportu z Lublina dojedzie się tu w około godzinę i dwadzieścia minut. To co wyróżnia te tereny, to fakt, że gmina jest typowo rolnicza, a tutejsza przyroda bardzo zachęca do przybycia. Z pewnością wypoczniecie tu na łonie natury. Dodam jeszcze, że Jabłoń jest malowniczo usytuowany w dorzeczu rzeki Zielawa. Mnie przyciągnął tu wyjątkowy w skali kraju przykład neogotyckiego pałacu w stylu późnego gotyku angielskiego z elementami renesansowymi i manierystycznymi, ale o nim więcej będzie za chwilę. Warto jest tu jednak zawitać z wielu innych powodów, co okazało się dopiero na miejscu. Zresztą przekonajcie się i Wy o tym na własne oczy. Zapinamy pasy, czas na kolejną podróż po Lubelszczyźnie. Jeśli jesteście gotowi, to startujemy.

A jak atrakcje

Główną, choć nie jedyną tutejszą atrakcją jest zbudowany w latach 1904-1905 dla Tomasza Zamoyskiego, ojca słynnego rzeźbiarza Augusta, neogotycki Pałac Zamoyskich, który bez wątpienia przyciąga swą tajemniczością. Budynek ten powstał według projektu zamówionego w renomowanej, wiedeńskiej pracowni architektonicznej Ferdynanda Fellnera i Hermana Helmera. Pałac był wzorowany na angielskich rezydencjach z czasów przełomu późnego gotyku i początków renesansu. Został wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta. Warto podkreślić, że w skład zespołu pałacowego w Jabłoniu wchodzi obok pałacu również: oficyna, ćwierćkolista galeria, kaplica pałacowa, ciekawa brama wjazdowa z kordegardą, mieszkanie koniuszego, leśniczówka, osada folwarczna czyli tzw. czworaki. Całość działki ma powierzchnię ponad 150 000 m².

Pomieszczenia parteru Pałacu przeznaczone było pod ogólne funkcje mieszkalne i reprezentacyjne. Na pierwszym piętrze ulokowano sypialnie, a poddasze przeznaczono na pokoje dla gości. Głównym pomieszczeniem jabłońskiego pałacu jest sień i hall o wysokości dwu kondygnacji. Mieści on reprezentacyjną klatkę schodową oraz okazały kominek. Ściany pokryto bogatymi boazeriami, a strop kasetonami. Niezwykle charakterystyczne dla pałacu w Jabłoniu są duże okna o kamiennych podziałach, typowe dla architektury angielskiej. Jestem przekonany, że wnętrza Pałacu liczące powierzchnię prawie 10 000 m², skrywają w swych murach wiele niesamowitych historii. Pałac był nowoczesną, luksusową rezydencją, wyposażoną w urządzenia sanitarne, windę, klimatyzację grawitacyjną oraz centralne ogrzewanie. Jeśli macie nadmiar gotówki i np. chcielibyście zamknąć swą córkę w najwyższej komnacie i najwyższej wieży, to po odrestaurowaniu wnętrz, które mogą być Wasze za jedyne 6 900 000 PLN, jest to możliwe. Pałac bowiem wystawiony jest na sprzedaż, a przynajmniej taka oferta widnieje na dzień dzisiejszy w sieci i można ją znaleźć tutaj.

Dokonując takiej transakcji zamieszkacie we wsi o piętnastowiecznej genezie będącej początkowo własnością królewską, następnie Połubińskich. Warto byłoby wiedzieć, że Jabłoń w XVII w. należała do Firlejów, a w k. XVIII w. do hr. Aleksandra Sapiehy, którego wnuczka Emma Potocka, zamężna za Piotrem Strzyżowskim, zamieszkała tu w 1815 roku. W 1856 r. dobra Jabłoń odziedziczyła Amelia Łubieńska, a w 1884 r. odkupił je hr. August Zamoyski z Różanki dla swojego syna Tomasza. W 1891 r. w miejsce starego pałacyku Strzyżowskich wzniesiono poźnoklasycystyczny dwór (zw. obecnie oficyną) wg projektu Ksawerego de Makowo Makowskiego. W 1893 r. urodził się tu wybitny rzeźbiarz August Zamoyski, jedyny syn Tomasza. Dalszą część tej opowieści wraz z historią powstania Pałacu po dzień dzisiejszy już znacie. Żeby Was nie zanudzić, postanowiłem jeszcze wyeksplorować nieco tą miejscowość i pokazać inne atrakcje, jakie czekają na Was w Jabłoniu. Bardzo spodobało mi się rozwiązanie z kodem QR, co nie na każdej wsi w Polsce można spotkać – brawo dla włodarzy, za tę inicjatywę.

Obecnie w jednym z czworaków znajduje się Muzeum poświęcone rzeźbiarzowi Augustowi Zamoyskiemu, który w 1935 r., po śmierci ojca, odziedziczył Jabłoń i urządził w galerii przy pałacu swoją pracownię rzeźbiarską. Zapewne zapytacie co się stało w latach późniejszych? W 1944 r. majątek został upaństwowiony, a pałac od 1952 r. użytkowała szkoła rolnicza.

W 1968 r. budynek Pałacu został częściowo zniszczony pożarem, a w kolejnych latach był remontowany dziś wymaga kompleksowej restauracji. Pozostałe czworaki natomiast nadal służą jako domy mieszkalne. Słów jeszcze kilka o samym Muzeum – choć skromne, to sukcesywnie zbiera rozrzucone przez losy artysty, nieznane wydarzenia i historie z Jego życia. Zachęca wszystkich odwiedzających do udziału w odkrywaniu tej barwnej i intrygującej biografii Augusta Zamoyskiego. Można je zwiedzać od wtorku do piątku w godzinach: 10.00 – 16.00 oraz w soboty i niedzielę w godzinach: 12.00 – 18.00, a przynajmniej takie informacje znajdziecie na stronie placówki, do której dostaniecie się klikając w poniższe logo. Istnieje też możliwość przeprowadzenia lekcji muzealnych dla wycieczek szkolnych i zorganizowanych grup, a w celu umówienia terminu, należy skontaktować się wcześniej z placówką.

B jak Biskup z Willanowy

Muzeum i tutejszy Pałac to nie jedyne atrakcje wioski. Będąc w Jabłoniu koniecznie zajrzyjcie również do tutejszego kościoła rzymskokatolickiego. Budynek powstał w 1909 roku, a dziesięć lat później powołano tu parafię św. Tomasza Biskupa z Willanowy.

Świątynia została ufundowana przez Tomasz Zamoyskiego. Projekt wykonał architekt Jan Olearski z Radzynia Podlaskiego. Ten neogotycki kościół w Jabłoniu to prawdopodobnie jedyna w Polsce świątynia św. Tomasza z Willanowy, który był hiszpańskim zakonnikiem (augustianinem), arcybiskupem Walencji. Słynął ze wspaniałych kazań i troski o biednych.

C jak ceny

Nie może zabraknąć informacji o cenach, opłatach za bilety i dodatkowych kosztach ukrytych pod małą gwiazdką do umowy. Tym razem mam dobre wiadomości, gdyż opłat za wejście do tutejszego muzeum nie ma. Zwiedzanie kościoła jest oczywiście również bezpłatne, ale tu dobre wiadomości się kończą. Niestety nie ma możliwości zwiedzenia samego Pałacu Zamoyskich, czego bardzo żałuję. No chyba, że wykażecie się sprytem i uda Wam się umówić w sprawie kupna tej urokliwej nieruchomości.

Podsumowanie

Dzisiejsza wyprawa była krótka, szybka i przyjemna, dlatego i podsumowanie będzie podobne. Polecam Wam wybrać się w te strony, szczególnie jeśli lubicie oglądać oryginalne budowle i tego typu pałace. Mam też nadzieję, że budynek wróci do stanu używalności z przeszłości i w przyszłości będzie można zwiedzić go od środka, za co mocno trzymam kciuki. Trzymajcie się zdrowo i do następnego razu. Cześć.