Prawa autorskie w fotografii
Dlaczego należy podawać imię i nazwisko lub pseudonim autora zdjęć…
Fotografia to jedna z najbardziej podstawowych form dokumentowania ludzi, przestrzeni, zjawisk i relacji, które pomiędzy nimi zachodzą. Warto jednak wiedzieć, że fotografia podlega ochronie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, pod warunkiem, że jest fotografią twórczą. Wynika to z art. 1 ustawy, który wskazuje, że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci. Dlatego też, wykorzystując zdjęcia danego autora, należy pamiętać o podpisaniu jego fotografii oraz o wyrażeniu przez niego zgody na ich wykorzystanie.
Czym jest zatem indywidualny charakter?
Jest to niepowtarzalność utworu, kształt jaki nadaje mu twórca. Aby mówić o indywidualnym charakterze, to twórca musi posiadać pełną swobodę twórczą, która jest nieograniczona przez zlecającego, np. poprzez narzucenie tła oraz innych szczegółów niepozwalających się wykazać w pełni fotografowi. Każda standaryzacja, która nie tylko umożliwia, ale chociażby utrudnia nadanie indywidualności, może wykluczyć pojęcie dzieła jako utworu w rozumieniu tejże ustawy. Ponadto Sąd Najwyższy zaznaczył, że z indywidualnym, osobistym charakterem procesu twórczego związane jest także kryterium kreatywności, a praca twórcza powinna przejawiać się w inwencji, samodzielności i oryginalności.
Co się stanie, gdy pomimo żądania umieszczenia oznaczenia autora, nie zostanie wskazany twórca zdjęcia?
Z odpowiedzią przychodzi tutaj art. 78 oraz art. 79 ustawy. Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub – na żądanie twórcy – zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny. Powiązane jest to z tym, że naruszenie osobistych praw autorskich poprzez niepodanie w publikacji źródła pochodzenia i nazwiska autora może być przyczyną znacznych strat finansowych fotografa, w szczególności w Internecie. Dzieje się tak, gdyż kolejne naruszenia tego utworu powstają lawinowo, głównie przez to, że zdjęcie jest kopiowane w jakości oryginału. Ponadto autor zdjęcia może żądać od osoby, która naruszyła te prawa zaniechania naruszania, usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody, wydania uzyskanych korzyści. Niezależnie od powyższego, fotograf może się domagać jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd. Sąd może także nakazać osobie, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, na jej wniosek i za zgodą uprawnionego, w przypadku gdy naruszenie jest niezawinione, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe.
Poza tymi sankcjami, w sytuacji gdy sprawa toczy się przed sądem, osoba naruszająca prawa fotografa do zdjęć musi jeszcze ponieść koszty procesu. W ogólnym rozrachunku kara taka okazuje się być znacznie wyższa, niż kwota wynagrodzenia, którą zapłaciłoby się fotografowi za wykonanie zdjęcia. W związku z tym, należy się zastanowić co się bardziej opłaca – zapłacenie wynagrodzenia dla fotografa, czy ryzyko poniesienia później znacznej straty finansowej z tytułu kary.
Bądź na bieżąco, polub już dziś mój profil na FACEBOOK’u
Zobacz też CO WARTO ZOBACZYĆ W INNYCH MIEJSCACH
Zajrzyj co u mnie na INSTAGRAMIE
