Stróża | Rafał Bil

ABC O STRÓŻY

Co warto zobaczyć w Stróży?

Witajcie, zaczęły się wakacje, w związku z czym trzeba się organizować i zacząć nadrabiać stracone zaległości podróżnicze. Dziś zabiorę Was do Stróży. Jest to niewielka wieś w Polsce wschodniej, która znajduje się w województwie lubelskim, a dokładniej w powiecie kraśnickim, w gminie Kraśnik. To właśnie tu przyciągnęła mnie pewna tajemnicza kaplica stojąca na wysokiej skarpie rzeczki Wyżnicy. To z tego też miejsca rozpościera się ładny punkt widokowy, dla którego warto było tu zawitać.

Dziś zdradzę Wam jakie atrakcje spotkacie w Stróży oraz ustalę czy stróżuje w Stróży jakiś stróż i niech ktoś powie obcokrajowcom, że język polski jest łatwy 😉 no nic – jesteście gotowi na kolejną wyprawę? Panie i Panowie, poprawcie się w fotelach, odłóżcie popcorn, przygotujcie meliskę – ruszamy.

A jak atrakcje

W ostatnim czasie postanowiłem zrobić sobie mały detoks od miasta i wyruszyć na wieś. Do samej Stróży udało mi się dojechać samochodem z Lublina w około 50 minut. Dojazd tym samym środkiem lokomocji z Warszawy zajmie nam około 2 godziny i 30 minut, a najzabawniejsze jest to, że w pobliskie Góry dojedzie się autem w około 3 minuty. Jednak nie dla sąsiedniej miejscowości Góry tu przyjechałem. Mnie, jak wspomniałem na początku, przyciągnęła chęć zobaczenia na własne oczy Kaplicy pw. św. Trójcy w Stróży (ul. Brzozowa 6). Ta budowla to unikat, który już dawno znalazł się również na mojej mapie eksploracyjnych atrakcji turystycznych, które chcę na Lubelszczyźnie odwiedzić.

W pobliżu znajdują się również rozległe stawy i dość sporej wielkości cmentarz. Sama Kaplicy pw. św. Trójcy natomiast została wzniesiona w latach 1766-1767, jako kaplica wotywna przez fundację Teresy z Michałowskich Zamoyskiej. Budowla została zaprojektowana przez pochodzącego z Wiednia architekta Josepha Horscha, autora kilku innych obiektów zbudowanych na terenie Lubelszczyzny w stylu późnego baroku. Jest najprawdopodobniej jednym z kilku w Polsce kościołów o trójkątnej podstawie, co czyni ją unikatową w skali kraju. Założono ją na rzucie równobocznego trójkąta. Posiada zaokrąglone naroża, a kaplicę od północy poprzedza kwadratowa kruchta.

Kaplica frontem zwrócona jest na północny – wschód, dlatego jeśli chcecie mieć ładniejsze niż ja zdjęcia, wybierzcie się tu zaraz po wschodzie słońca, kiedy promienie słoneczne ładnie doświetlą jej front. W ostatnim ćwierćwieczu XIX w. i w pierwszej dekadzie XX w. została zniszczona i pełniła wówczas rolę spichlerza. Na szczęście w 1955 roku miała miejsce ponowna erekcja parafii, podjęto działania w celu jej odrestaurowania, a kaplica pełniła rolę kościoła do 1991 roku.

Warto podkreślić, że nie jest to jedyny kościół w tej wsi. Dziś msze odprawiane są w budynku kościoła rzymskokatolickiego pw. św. Trójcy (ul. Akacjowa 23) do którego również warto zawitać, szczególnie że dojazd do niego nie zajmie więcej niż 2 minuty, a spacer około 5 minut.

B jak białe kasztanowce

Dużym atutem tych terenów jest roślinność. Jest tu przyjemnie i zielono, a królują tu białe kasztanowce. Zachował się w Stróży również dworski starodrzew z pomnikowymi okazami lipy drobnolistnej, jawora czy wspomnianych wcześniej białych kasztanowców. Także jeśli chcecie wypocząć w otoczeniu stawów, drzew i śpiewu ptaków, to wybór wyprawy w kierunku Stróży, będzie trafionym pomysłem. W końcu nie wszędzie rośnie klon jawor o obwodzie pnia wynoszącym około 6 metrów. Do dziś zastanawiam się ile lat może liczyć takie drzewo? Obstawiałbym, że spokojnie kilkaset lat ma, ale to tylko moje subiektywne typowanie.

C jak cmentarze

Cmentarz znajdujący się w pobliżu Kaplicy pw. św. Trójcy nie jest jedynym w tej miejscowości. Dodatkowo jeszcze w Stróży znajdują się dwa cmentarze wojenne. Pierwszy znajduje się przy torach kolejowych łączących Lublin ze Stalową Wolą, drugi przy drodze prowadzącej do Kraśnika. Pierwszy cmentarz wojskowy to cmentarz z I Wojny Światowej, w którym pochowano żołnierzy armii austro – węgierskiej i rosyjskiej, którzy polegli na tych ziemiach w sierpniu 1914 roku i lipcu 1915 roku. Dostęp do cmentarza jest nieco utrudniony, ale łatwo go znaleźć, ze względu na to, że jest położony blisko toru kolejowego. Trochę zaniedbany, lecz jako miejsce wiecznego spoczynku poległych żołnierzy – zasługuje na odwiedzenie. Duch tego miejsca zdecydowanie sprzyja refleksji.

Cmentarz parafialny natomiast powstał w miejscu dawnego folwarku i budynków dworskich, które obecnie nie istnieją. Cmentarz ten założono w 1977 roku. Zaskoczę Was nieco, bo pierwsze wzmianki o parafii w Stróży pojawiają się w rejestrach parafii archidiakonatu lubelskiego już w 1325 roku, ale bez obaw, nie zamierzam tu przybliżać kilkusetletniej historii parafii, a raczej sprytnie przejdę do krótkiego zakończenia dzisiejszej wyprawy.

Podsumowanie

Jadąc w okolice Kraśnika warto zawitać do niewielkiej wsi Stróża, gdzie znajduje się unikatowa barokowa kaplica zbudowana na planie trójkąta równobocznego. Warto zwrócić uwagę, jak pięknie i malowniczo jest usytuowana na wysokiej, północno-wschodniej skarpie obok stawów rybnych, zasilanych wodami Wyżnicy. Dziś odrestaurowana późnobarokowa kaplica w Stróży prezentuje się pięknie i kusi by ją odwiedzić. Jasne elewacje zabytku, przykrytego czerwonym dachem o ciekawym profilu, ładnie kontrastują wśród bujnej zieleni, przy której można świetnie wypocząć.

Kaplica niestety jest zamknięta i co gorsze brak jest na miejscu informacji, czy i kiedy można zajrzeć do wnętrza. Bez wątpienia warto zobaczyć przynajmniej bryłę tego wyjątkowego zabytku, unikalnego w Europie pod względem architektonicznym. Kaplica Świętej Trójcy w Stróży zachwyci Was doskonałością formy i proporcji, zwłaszcza fanów barokowych fasad. Na fasadzie tego zabytku namalowano wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem na tle zwycięskich chorągwi Maryjnych i polskich. Poniżej znajduje się herb Zamoyskich „Jelita” w otoczeniu werbli i luf armatnich.

Niestety ani stróża w Stróży, ani tym bardziej krów chcących wybrać, się ze mną tu nie spotkałem drogę (więcej informacji o tych poszukiwaniach znajdziecie tutaj), ale mimo to zachęcam Was do odwiedzenia tej urokliwej wsi Lubelszczyzny. Także pakujcie plecaki w drogę i ruszajcie do Stróży. Zmierzajcie tam niczym fani promocji do hipermarketu w black Friday, bo warto. Dzięki za dziś i do następnego razu. Trzymajcie się zdrowo. Cześć.